باز زمستان شد و در کنار گذرگاه های قدیمی شهر ، گاری های دستی که در دل خود کوره ای از آتش دارند ، چهره را با سرخی لبوی داغ ، گلگون کرده اند تا گزند سرمای زمستانی را از تن رهگذران فقط با توقفی به اندازه چنگال فرو کردن  در دل چغندر پخته؛ بگیرند  .

دیدن صحنه، مردان و زنانی که دور گاری   یا اطراف دکه "عمو لبو فروش" حلقه زده اند و در دست هر کدام بشقابی پر از  لبوی داغی که بخارش همراه با بخار دهان های باز برای بلعیدنش به هوا می رود؛ مرا به دنیای کودکی می برد.

... لبو یا همان چغندر پخته که با صدای گرم لبو فروش محل به ارزانی حراج میشد و نوه های شیطان مامان بزرگ را زیر کرسی دور هم جمع می کرد تا هم لبویی بخورند و هم پاهای سرد شده را نه با کرسی ذغالی که با بخاری برقی قایم شده زیر لحاف انداخته شده بر تخته ای بزرگ گرم کنند .

از کنار گالری لبو فروش که رد می شوم دلم برای لبوها می سوزد ... دوست خوب و خاطره ساز من ،‌  اگر چه در کتب درسی فواید بسیاری دارد اما تمام تاریخچه اش در ذهن ما به زمستان و سفیدی برف و سرما و یخبندان و صدای عمو لبو فروش محل که می گفت : لبو داغ لبو ؛‌بر می گردد و دیگر هیچ اما به راستی این لبوی سرخ خجالتی چه فوایدی دارد .....

 می گویند که چغندر خام، عسل گیاهی است و خداوند بعد از عسل، شفا را در چغندر قرار داده است. چغندر پوست سفتی دارد که برای راحت کنده شدنش باید وقتی گرم است از آب گرم بیرون آورده و درون آب سرد قرار دادو با جاقویی تیز برش نازکی ازپوستش را کند.

 ترکیبات غذایی – شیمیایی چغندر See full size image
چغندر دارای پروتئین – چربی – ویتامینهای A، B1، B2، B3 و C – مواد ازته – مواد قندی و املاح معدنی چون فسفر، کلسیم و آهن است.
چغندر حاوی مقدار زیادی عنصر پتاسیم ، فسفر ، کلسیم ، گوگرد ، ید ، آهن و مس است و همچنین عناصر بسیار کمیابی مثل روبیدیوم (RUBIDIUM) و کاسیوم (CAESIUM) در آن وجود دارد. کربوهیدرات ، کمی پروتئین و ویتامین هایی چون B1 و B2 ، نیاسین، B6 ، B12 و C در آن موجود است.
چغندر به دلیل دار بودن مقدار زیادی آنتی اکسیدان برای درد مفاصل و نقرس مفید است.
شیره ی چغندر سیستم گردش خون را بهبود می بخشد و به عملکرد سیستم ایمنی کمک می کند.
از جمله خواص دیگر شیره ی چغندر :
* کمک به جذب آهن و تولید گلبول های قرمز خون (برای زنانی که از کم خونی رنج می برند مفید است)
* کمک به حفظ سلامت سلول ها
* کمک به حفظ سلامت کل بدن با کمک آنتی اکسیدان های موجود در آن
* کمک به جذب بهتر بسیاری از مواد مغذی
* کمک به حفظ سلامت کبد(1) (پاک کننده ی عالی صفراست)
* افزایش باروری
خواص دارویی چغندر :
-خوردن چغندر پخته رعشه را معالجه می کند و بسیار آرام بخش است.
- لبو به علت دارا بودن عناصر کمیاب از بیماری جذام جلوگیری می کند. فسفر دارد ، پس برای مغز و اعصاب مفید است.
- برای استحکام استخوان ها مفید است.
-لبو با اینکه 17 درصد قند دارد، ولی خنک است و این خاصیت خنکی در برگ آن بیشتر است . از این رو آب لبو برای التهاب مثانه، رفع یبوست و بیماری های پوست مفید است.
- لبو ویتامین های A ، B و C دارد از این رو اشتها آور است و بهتر است همیشه به سالاد افراد کم وزن اضافه شود.
مصرف چغندر لکه های سفیدی که در پوست بدن پدید آمده و موجب مرض پیسی می شود را از بین می برد. از این رو امام محمد باقر ( ع ) فرمودند : قوم بنی اسرائیل از لکه های سفیدی که در بدن خود مشاهده می کردند ، به حضرت موسی شکایت نمودند. حضرت موسی این مطلب را به خداوند عرضه کرد. به موسی وحی شد که به بنی اسرائیل فرمان ده تا گوشت گاو را با چغندر بخورند تا شفا یابند.
حتی برگ چغندر نیز خواص بسیاری زیادی دارد که از آن جمله؛
- برگ خام چغندر آرام بخش و خنک است و اگر پخته شود موجب نفخ نمی شود.
- برگ خام چغندر ورم طحال را بهبود می بخشد.
-جهت درد مفاصل و نقرس سودمند است (چون مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارد).
-شستشوی سر با جوشانده ی برگ چغندر شوره و چربی مو را از بین می برد و ضد شپش است.
-قرار دادن دست و پای ترک خورده در آب گرم شده ی برگ چغندر موجب بر طرف شدن عارضه می شود.
-جوشانده ی برگ چغندر کلاً برای پوست و مو بسیار مفید است و ضد جوش ، ضد ورم ، ضد ریزش مو ، ضد کک و مک و سوختگی با آفتاب است.
امام رضا ( ع ) فرمودند : به بیماران خود برگ چغندر بخورانید ، زیرا در برگ چغندر شفاست و ضرری در آن نیست و موجب آرامش است.
پس چه خوب است از این سبزی در غذاهایی مثل آش استفاده کنیم.
 

خواص غذایی – دارویی چغندر
1- طبیعت چغندر گرم و تر ست.
2- مصرف چغندر بیماری جذام را از بین می برد.
3- چغندر، عقل را زیاد می کند.
4- شیر? چغندر یکی از بهترین شیره های سبزی است که به ساختن گلبولهای قرمز خون کمک می کند، خون را تصفیه کرده و جریان خون را بهبود می بخشد. از این رو مصرف چغندر به خانمها بسیار توصیه می شود.
5- چغندر قرمز یا لبو به دلیل داشتن فیبر فراوان که خاصیت کاهش چربی خون را دارد و همچنین اسید فولیک، بهتر است در سبد غذایی بیماران قلبی و زنان باردار قرار بگیرد.
6- لبو دارای مقادیر فراوان آهن در کنار ویتامین ((ث)) و اسید فولیک است که از بروز کم خونی در افراد بویژه دختران جوان ممانعت می کند.
7- املاحی که در شیر? چغندر وجود دارد، یک پاک کنند? بسیار عالی برای کبد، کلیه و کیس? صفراست.
8- چغندر ملین، نرم کنند? و ادرارآور بوده و در رفع یبوست نقش عمده ای را ایفا می کند. همچنین اهمیت به سزایی در دستگاه گوارش دارد.
9- درمان کننده التهاب مجاری ادرار است.
10- چغندر برای درمان التهاب مثانه، بواسیر و بیماریهای پوستی بسیار مفید است. اشتها را نیز زیاد می کند.
11- چغندر مانند هویج دارای کاروتن است که در معده تبدیل به ویتامین A می شود.
12- خوردن چغندر پخته، برای رعشه مفید است خصوصاً اگر برگ آن سرخ رنگ باشد.
13- برگ چغندر خام ورم طحال را بهبود می بخشد.
14- چغندر مخلوط با آب هویج دفع کننده سنگ کیسه صفراست.
15- خوردن چغندر، در هوای خشک خصوصاً در فصل زمستان مؤثر تر است و به همه، خصوصاً پیران بسیار توصیه می شود.
16- شستشوی سر با جوشانده برگ چغندر، شوره و چربی مو را از بین می برد و ضد شپش است.
17- قرار دادن دست و پای ترک خورده در آب گرم شده برگ چغندر، موجب بر طرف شدن عارضه می شود.
18- ضماد برگ چغندر با عسل جهت رفع طاسی و زگیل مؤثر می باشد و چنانچه با حنا مصرف شود برای رویاندن مجدد مو و نکویی آن تأثیربه سزایی خواهد داشت.
19- مصرف چغندر برای درد مفاصل و نقرس مفید می باشد چون مقدار زیادی آنتی اکسیدان دارد.
20- در استعمال خارجی برای پانسمان زخم و درمان تاول استفاده می شود.
21- شربت چغندر بهترین نوشابه و تقویت کننده بدن و دافع سموم بدن است (برای تهیه شربت چغندر، با آبمیوه گیری آب سه تا چهار عدد چغندر خام را بگیرید و آن را با یک لیوان آب معدنی مخلوط کنید).
تذکر:
1- زیاده روی در مصرف آن برای معده مضر است و همچنین موجب دل پیچه می گردد. برای اجتناب از این مساله چغندر را همراه عدس بپزید.
2- برای پختن چغندر از ظروف آلمینیمی استفاده نکنید.