به مناسبت سالروز آغاز امامت حضرت مهدی (عج)

مسئله امامت از دیدگاه شیعیان نشأت گرفته از دیدگاه قرآن است /مهدی عج واسطه فیض الهی بر روی زمین

درود وسلام و برکات خدای رحمان بر محمد مصطفی (ص)، پیامبر مسلمانان، نصرت دهنده مستضعفان، یاریگر مظلومان ونجات دهنده بشریت از تاریکی جهالت و گمراهی به نور هدایت. با سلام و تحیات بر اهل بیت طیبین او که خداوند، آنها را بر دیگر مخلوقاتش برتری داد تا چراغ راه سالکین باشند و محبت آنان را واجب دانست. پس لعنت و عذاب خدای قهار بر دشمنان آنان باد. مسئله امامت و رهبری به معنای جانشینی پیامبر اکرم (ص) از مهمترین مباحث عقیدتی در تاریخ اسلام می باشد. زیرا امامت و رهبری، تنها یک مسئله دینی و تشریعی نیست، بلکه مجموعه جهان آفرینش و تکوین را در بر می گیرد. خداوند بزرگ، خود به یک معنا امام کل جهان هستی و مجموعه مختلف آن است و در واقع آن را رهبری و هدایت می کند. اما برای ادامه حیات انسان بر روی زمین، وجود حجت، امری ضروری است.

 مسئله امامت از دید مسلمانان که نشات گرفته از دیدگاه قرآن است - و اهمیت خاصی برای آن قائل است - بسیار مهم می باشد. قرآن، امامت را آخرین سیر تکاملی انسان می داند که تنها پیامبران اولوالعزم به آن دست یافته اند. از این دیدگاه، مقام و منزلت امامت تا حدی بالاست که حضرت ابراهیم (ع) پس از مقام نبوت و پشت سر گذاشتن امتحانهای سخت در اواخر عمر به آن دست یافت؛ «واذا ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماما قال و من ذریتی قال لاینال عهدی للظالمین».
  اما لزوم وجود امامت و اعتقاد به آن تنها به عظمت مقام او برنمی گردد؛ زیرا وابستگی و تداوم حیات سایر موجودات هستی به وجود امام، به وسیله وحی و اخبار و آثار کسانی که با عالم غیب در ارتباط هستند و از غیب خبر می دهند نیز اثبات شده است. از جمله اینکه رسول خدا (ص) فرمودند: «لایزال هذ الدین قائماً الی اثنا عشر فاذا مضوا ساخت الارض باهلها.» (همواره این دین بر پا خواهد بود تا دوازده نفر، پس وقتی که آن دوازده نفر درگذشتند، زمین اهلش را فرو خواهد برد). همچنین سلمان و ابوذر که اعتقاداتشان جز به ارشاد و راهنمایی پیامبر نبود این وابستگی را ضمن جمله ای در توصیف امیرالمومنین (ع) چنین بیان می کنند؛ «انه لزر الارض الذی تسکن الیه ویسکن الیها ولو فقد لانکرتن الارض وانکرتم الناس.» (علی علیه السلام قوام زمین است که زمین به سوی او آرام می گیرد و به سوی او سکون و آرامش حاصل می شود و اگر او نباشد، هر آیینه زمین و مردم را منکر و دگرگون و به وضع دیگر و ناشناخته ای خواهید یافت). از طرفی تحقق اهداف عالی اسلام برای بیش از یک میلیارد مسلمان در مناطق و قاره های مختلف جهان زمانی میسر می شود که نظام دین و وحدت و همبستگی امت اسلامی در داشتن خدای واحد، پیامبر واحد، قبله واحد و دستورات دینی واحد توسط امام نظم یابد. چنان که در روایات اسلامی آمده است که؛ زمامداری و امامت یک نظام است وامت اسلامی خزر. «مکان القیم من الامر مکان النظام من الخزر یجمعه و یضمه فاذا انقطع النظام تفرق الخزر و ذهب ثم لم یجتمع بحذا فیره ابدا.» (زمامدار رشته ای است که دانه های پراکنده یک جامعه را تحت نظام ویژه ای در می آورد و آنها را به هم پیوند می دهد. وقتی این نخ پاره شود، دانه ها پراکنده می شوند و هر یک به سویی می روند و پس از آن هیچ گاه به صورت اول فراهم نمی شوند.» نظام یعنی رشته ای که پراکندگیها را منسجم کرده و در یک مسیر برای یک هدف قرار می دهد. مانند نخ تسبیح که دانه های پراکنده تسبیح را در کنار هم جمع کرده و در مسیر هدفی مشخص و الهی قرار می دهد. در این مورد حضرت رضا (ع)
 می فرمایند: «ان الامامه زمام الدین و نظام المسلمین.» (امامت، مهار دین و نظام مسلمین است). و امام باقر (ع) فرمودند: «حبنا اهل البیت نظام الدین.» (محبت ما خاندان، نظام دین است).
اما از آنجا که افتادن در مسیر الهی و پیمودن صراط مستقیم که ادامه حیات انسانی انسان را سبب
می شود، بدون درک فیض مادی و معنوی از سوی خداوند متعال ممکن نیست و با توجه به اینکه انسان خاکی و موجودات مادی، امکان درک فیوصات بلاواسطه را ندارند؛ لذا جمیع کائنات، محتاج واسطه ای هستند که فیص الهی را از مبدا فیاض بگیرد و به آنها برساند و این واسطه باید کسی باشد که از جنبه دینی، الهی، معنوی قویتر و بالاتر از مردم دیگر باشد و جنبه جسمانی و مادی او مغلوب جنبه های ذکر شده اش باشند. در واقع باید معصوم از هر عیب و نقص و گناه و آلودگی باشد تا او حجت خدا بر خلق باشد. از آنجا که خداوند عظیم به واسطه علم و لطف خود، جهان ممکن را با پرتو نور امامت تشخص بخشید و لطف او همیشه پایدار است و از آنجا که سیر تکامل در این دنیا ادامه دارد و جهان در مسیر تکوینی خود به آسایش و نظم محتاج می باشد و از آنجا که در عصر حاضر برای درمان دردهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حل مشکلات مادی و معنوی مردم به وحدت کلمه نیازمندیم و زمینه این وحدت، نظم دینی و نظام مسلمین است و آن هم فقط با درک فیوضات الهی ممکن است، برای درک این فیوضات نیاز به وجودی نازنین (واسطه فیض) داریم و اینک ظهور موفورالسرورش را به انتظار نشسته ایم.
  قال رسول الله: «افضل اعمال امتی انتظار الفرج.» (برترین اعمال امت من انتظار فرج است). در برخی از روایات آمده است؛ منتظر فرج «بمنزلة الضارب فی سبیل الله» (مانند شمشیر زن در راه خدا) یا «بمنزلة المجاهد بین یدی رسول الله» (همانند کسی که پیش روی پیامبر جهاد کند) یا «بمنزلة من استشهد مع رسول الله» (همانند کسی که با پیامبر شهید شود» می باشد. این تشبیهات در مورد منتظران فرج نشان دهنده این واقعیت است که یک نوع رابطه و تشابه میان مسئله «انتظار» و «جهاد» است؛ پس مبارزه با دشمن در آخرین شکل خود تا ظهور حضرت مهدی (عج) وجود دارد. به هر حال ارزش و اهمیت انتظار در حدی است که در این مجال نمی گنجد. اینجاست که حضرت فرموده اند؛ «برای فرج ما دعا کنید.»
    با توجه به موارد فوق، دلایل مورد نظر ما از انتظار فرج عبارتند از: 1- وحدت جامعه در پرتو امامت 2- رشد فکری و عقلی امت در پرتو امامت 3- حفظ فروع دین در پرتو امامت 4- حفظ سنت پیامبر (ص) در پرتو امامت 5- امامت تنها راه رسیدن به خدا 6- امامت، کارشناس دین 7- حکم فطرت در لزوم امامت.
    منابع:
    1- کتاب سیمای آفتاب، دکتر حبیب الله طاهری
    2- تفسیر نمونه
    3- کتاب نهایه ابن اثیر
    4- اصول کافی، شیخ کلینی
    5- بحار الانوار، علامه مجلسی