یکی از مظاهر عید در کشور ما چیدن سفره هفت سین است . سفره ای که هر کدام از عناصر آن از روی حکمت و دقت انتخاب شده است.

این سفره که به صورت سنتی روی زمین و با تغییر سبک زندگی مردم اکنون بر روی میزها چیده می شود تاریخچه ای کهن برای خود دارد که از هفت شین کیانی شروع شده و به هفت سین صفوی خاتمه یافته است.

در برخی از کتب آمده است که در دوره کیانی عدد هفت برای ایرانیان عدد مقدسی بوده و بنابر این تقدس، سفره هفت شین خود را می چیده اند که در یک دوبیتی می خوانیم «روز نوروز در زمان کیان/ می‌نهادند مردم ایران/ شهد و شیر و شراب و شکر ناب/ شمع و شمشاد و شایه اندر خوان»

این نظر توسط کسانی مورد قبول قرار گرفته است که معقتد هستند با ورود اسلام به ایران و حرام شدن شراب، "هفت شین" جای خود را به  "هفت سین " داده و "سرکه" به جای "شراب" قرار گرفته است .

اما از نگاهی دیگر برخی از افراد معتقد هستند که هفت سین یا هفت شین همان " هفت چین " بوده است که به معنای چیدن هفت عنصر خوش یمن و با برکت در سفره است.

به طور کلی می توان گفت: در مورد تاریخچه سفره هفت سین در کتب مختلف حرف ها و  مستندات بسیاری وجود دارد؛ اما مهم آن است که این سفره باستانی دارای عناصر معنادار و معنوی است که ریشه در سنت های ایرانیان دارد . سنت هایی که هر کدام از آنها توانسته است با آمیختگی منحصر به فرد با مزامین اسلامی جایگاهی معنوی و در عین حال زیبا و عزیز را در سطح جامعه بزرگ اقوام مختلف باز کند.

بر این سفره زیبا که در قدیم بر پارچه های قلمکار شده، چیده می شد بیتی خود نمایی می کرد که نشان از خدامحوری، صلح جویی، همنوع دوستی و مهربانی مردم ایران زمین دارد.

ادیم زمین سفره عام اوست            بر خوان یغما چه دشمن چه دوست

امروزه  سفره هفت سین ایرانیان که از آن به عنوان سنتی ترین و ملی ترین سفره آریایی ها می توان نام برد، با کلام خدا قرآن کریم، رنگی موحدانه و اسلامی به خود می گیرد و کنارش آب و آیینه ؛ روشنایی و صافی یا همان نیک فرجامی و صداقت را به همراه  می آورد.

از نگاهی دیگر ، آیینه می تواند نمادی برای خودشناسی و معرفت باشد و آب هم مظهر پاکیزی و طهارت..

شمع و شمعدانی: روشنایی و نور را بر زندگی می تاباند و  جایگاه معنوی نیز برای خود دارد.  این جایگاه بنابر اندیشه های قدیمی ایرانیان در قداست نور و مذمت تاریکی است که اکنون هم کاربردهایی دارد؛ مردمان ما گاها حتی با دیدن روشنایی یا ماه زبان خود را با صلوات بر محمد و آل محمد متبرک می کنند.

نان سنگک برکت سفره هفت سین می شود تا گندم مظهر برکت و قوت غالب سالی پر رونق را به ارمغان آورد.

سبزه که از روزهای قبل با سلیقه زن ایرانی بر کوزه ها و بشقاب های زیبا ریشه داده است، قوام زندگی و طراوت و سبزینگی را به خانه وارد می کند .

سیب میوه بهشتی است و سرخی آن سلامتی و تن درستی را در سال جدید به ارمغان آورده و سرکه هم به عنوان مایع ضد عفونی و  پاکیزه  کننده در  زدودن بیماری ها در کنار سیب تکمیل کننده سلامت و صحت افراد خانه و بیرون راندن عناصر شیطانی و یا همان میکروب ها از زندگی می شود .

سمنو که قبل از عید بنابر اعتقاد بسیاری از مردم به نام حضرت زهرا  (س) و با آیین مذهبی و سنتی خاصی پخته می شود بخش دیگری از برکت سفره را تکمیل می کند. سمنو با سبز کردن گندم ( برکت) و شیرینی ذاتی اش ( شیرینی ) را در سال جدید به هموطنان ما هدیه می کند.

و اما  سنجد برخی می معتقد هستند نماد جوانی و عشق و شیدایی است و برخی آن را به زاد و ولد منصوب می کنند.

سنبل گل زیبایی که نخستین حرف آن یعنی " س" او را به کنار سفره هفت سین ما آورده است هم نماد زیبایی و هم آغاز دوباره زندگی ، بعد از خواب زمستانی گیاهان است. در روایات اسلامی بین بهار و رستاخیز مشابهتی دیده می شود و به این ترتیب سفره ی هفت سین در مجموع با حیات جاوید مرتبط است، حیاتی که پس از زمستان دوباره از سر گرفته می شود.

اکنون طبع لطیف ایرانیان و عشق آنها به امام زمان(عج) و مادر گرانقدرش سبب شده که از گل نرگس به عنوان زیبایی بخش سفره هفت سین استفاده کنند تا به این طریق ارادت و چشم انتظاری خود را با شروع هر سال برای دیدن گل روی فرزند حضرت نجس خاتون مهدی صاحب الزمان (عج) نشان دهند.

سکه پول و برکتی است که در برخی از اقوام مرد خانه به دست گرفته و آن را از این دست به آن دست به حرکت در می آورد تا صدایش در خانه بپیچد و برکت مادی بر دخل سرازیر شود.


در کنار این سین ها که گاها از هفت نیز می گذرد " سپند" برای دور کردن اهریمن ( میکروب ) و  ( چشم زخم)  گذاشته می شود تا سلامتی و طول عمر با  دور شدن چشم زخم از ساکنان خانه داوم بیشتری داشته باشد.

تخم مرغ رنگی، ماهی گلی هم به عنوان نماد زاد و ولد در سفره هفت سین جای خوش می کنند تا تخمه و نژاد ادامه یابد و باروی ادامه نسلی سالم را برای حیات جامعه و پیشرفت فراهم سازد.

یکی دیگر از رسومات جالب ایرانیان در زمان های گذشته شکستن کوزه های شکسته و کهنه بوده است . خریدن کوزه نو برای ایرانیان همراه با برکت و یکی از نمادهای نو کردن خانه به حساب می آمد . زنان ایرانی در گدشته های دور ، نزدیک عید و یا در بخشی از کارهای خانه تکانی انداختن کوزه شکسته و البسه کهنه از پنجره به بیرون را دارای یمن و برکت و جایگزین کردن وسایل جدید و نو را وارد شدن شادی به خانه می دانستند از این رو است که نزدیک عید دست فروشان ماهی و سبزه دست به کار می شوند و بر روی کوزه های سفالی که اینکه به شکل های مختلف طراحی شده ، سبزه می کارند.

یکی از زیبایی که سفره هفت سین را منحصر به فرد کرده است گسترش مرزهای رنگ کمان سفره هفت سین در کشورهای پارسی زبان است . برای سفره نوروزی مرزها خاکی نیست و بر خط قرمزهای ورود بر آن سیم خاردار ننشسته است، مرزهای سفره نوروزی فرهنگی است که قدمت چدین هزار ساله دارد و این قدمت با کوچک شدن مرزها ی خاکی و آبی .. مرزهای فرهنگی خود را حفظ کرده است.

انتهای پیام/ ت