منیره غلامی توکلی
نمایشگاه کتاب تهران از نیمه گذشت در حالی که روزهایی خلوت تر از سال های پیش را می گذراند و این نشان می دهد، نمایشگاهی که از سر تکلیف برگذار می شود بیشترین حجم بازدیدکنندگان بلاتکلیف را هم خواهد داشت
بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران از نیمه گذشت در حالی که روزهایی خلوت تر از سال های پیش را می گذراند و این واقعیت نشان دهنده چیزی به جز 28 دوره تجربه و نتیجه ناموفق در برگزاری نمایشگاه های ریز و درشت کتاب نیست! تجربه؛ واژه ای که مسئولان هنوز به امید کسب آن هر ساله نمایشگاه ها را با تعداد بیشتری از غرفه های بی ر بط با موضوع کتاب و حتی فست فود، هادداگ، بادکنک و اسباب بازی فروشی برگزار می کنند.
روزهای خلوت سالن های نمایشگاه به پنج شنبه و جمعه هم سرایت کرده است 1و این در حالی است که فضای سبز و غرفه های تبلیغی و تفریحی پر از هیاهوی جوانانی است که به جای خرید کتاب و بالا بردن سرانه مطالعه کشور؛ این ایام را فرصتی برای گشت وگذارو درد و دل کردن، تبدیل کرده اند!! و خانواده های جوان نیز با شادکردن دل کودک خود و گرفتن بادکنکی تبلیغاتی، فارغ از فرهنگ سازی مطالعه، روز خوشی را برای خود رقم می زنند.
کم تعدادند افرادی که در گوشه و کنار غرفه ها با علاقمندی از سر اشتیاق برای خرید کتابی، غرفه داران را به پاسخ گویی و قفسه ها را به کنکاش وا می دارند. چند دوره ای از برپایی نمایشگاه کتاب می گذرد که مشتاقان به مطالعه، کتاب به دست نشسته بر روی زمین دیده نمی شوند و صدای بحث و گفت وگوی افراد در نقد کتاب به گوش نمی رسد....
بی مهری به یار مهربان
اینکه چرا ذائقه ایرانی با پشتوانه کهن فرهنگی در مورد کتاب و کتاب خوانی، تغییر کرده است یک دغدغه و نگرانی فرهنگی است. آیا این یار مهربان، نامهربان شده است یا ما با او نامهربانی می کنیم؟ آیا مردم جامعه قدرت خرید کتاب را از دست داده اند و یا کتاب های ما قدرت جلب توجه و ایجاد انگیزه را برای خرید ندارند؟ آیا رسانه ها به عنوان بازوان قدرتمند در انتقال و نهادینه کردن فرهنگ توانسته اند، کتاب و کتاب خوانی را در جامعه فرهنگسازی کنند و یا اینکه در جهتی مخالف در حال سرکوب کردن همان اندک انگیزه برای مطالعه هستند؟ و بالاخره اینکه هدف از برگزاری اینگونه نمایشگاه کتاب یک حرکت فرهنگی است یا رفع تکلیف؟!
شاید اگر به درستی پاسخ این سؤالات را بدهیم چرایی بی علاقگی مردم به کتاب و کتابخوانی معلوم شود. موفقیت رسانه های دیجیتال، سایت ها، وب سایت ها، شبکه های اجتماعی در جلب توجه مخاطب و فراهم کردن سریع و بدون زحمت اطلاعات مورد نیاز او یکی از هزاران دلایل بی توجهی مردم به مقوله کتاب و در کوتاه زمانی نمایشگاه های کتاب است. همچنین در میدان از جبهه ای دیگر شبکه های مجازی با هدف تخریب گری دست به کار شده و با زبان لودگی و طنز و برشمردن دلایل نرفتن به نمایشگاه را تبلغ می کنند و هر لایک بر این تبلیغات منفی، کم شدن درصدی از سرانه مطالعه را در پی دارد.
قیمت بالای کتاب ها یکی دیگر از دلایل بی مهری به کتاب است و به قطع همانطور که در زمینه های دیگر فرهنگی نتوانسته ایم آن طور که باید و شاید از رسانه ها برای فرهنگسازی استفاده کنیم در حوزه کتاب هم نتوانسته ایم پتانسیل رسانه ها و حتی سایر تبلیغات را برای گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی به کار بگیریم؛ مصداق این کلام خبر جمع آوری بیلبوردهای تبلیغاتی نمایشگاه کتای از سطح شهر به بهانه اجرای طرح « نگارخانه ای به وسعت یک شهر» است.
مهریه ی یارجانی بالاست!
قیمت بالای کتاب بنابر گفته اکثریت مخاطبین حوزه کتاب یکی از مهم ترین دلایل کم رغبتی مردم به ویژه نسل دانش آموز به کتاب و کتابخوانی است. شاید اگر این ضرب المثل که « هر آنچه پول دهی، آش خواهی خورد» در مورد کتاب هم صدق می کرد این گرانی چندان ناخوشایند نبود، قمیت کتاب ها هر سال بالا می رود در حالی که هیچ تفاوت رو به رشدی در محتوای کتاب ها دیده نمی شود! و حال و روز این تراژدی تبدیل به طنزی گزنده می شود که همان کتاب ها را باید با غلط های تایپی زیاد و طراحی های بی ربط جلدهایشان دید و از خرید منصرف شد.
نمایشگاه رفع تکلیفی، بازدیدکنندگانی بی تکلیف!
امسال هم بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب برای قدم مقام معظم رهبری، بر چشمان خود سرمه می کشد، برخی از گفته ها حاکی برنامه ریزی برای دعوت کردن از ایشان برای بازدید از نمایشگاه می داد! آیا به راستی مقام معظم رهبری برای بازدید از نمایشگاه نیاز به دعوت رسمی دارند! آیا سال های پیش هم این دعوت صورت می گرفت! عدم تشریف فرمایی معظم له با توجه به علاقمندی زاید الوصفشان به مطالعه جای تعمق و بازنگری به روند برگزاری این نمایشگاه و حتی سیاست های کلی مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد!
بله باید گفت نمایشگاهی که از سر تکلیف برگذار می شود بیشترین حجم بازدیدکنندگان بلاتکلیف را هم خواهد داشت بازدید کنندگانی که از ورودی نمایشگاه به جای دیدن غرفه های زیبای کتاب و محصولات فرهنگی با غرفه های اپراتور تلفن همراه و غرفه های عرضه کننده نرم افزارهای مختلف و حتی غرفه های خالی رو به رو می شوند!
-----------
1/ این نکته هیچ مغایرتی با گزارش ها حاکی بر افزایش تعداد بازدیدکنندگان و بالا رفتن میزان خرید مردم به ریال ندارد با یک حساب سرانگشتی می توان متوجه شد که در طول یک سال چه تعداد باسواد به آمار باسوادان کشور افزوده شده و چه تعداد از افراد به مقاطع بالاتر تحصیلی رفته اند و چه مقدار بر قیمت کتاب ها افزوده شده است و این تعداد بازدیدکننده و میزان خرید تناسب خوبی با بازدیدکنندگان و هزینه آنها برای خرید کتاب ندارد.
انتهای پیام/ ت
