بقش ارتباط منسجم دختر و پدری در خانواده اسلامی

مهر پدرانه، ضامن جلال و وقار دخترانه

 نقس بابا کی بوده ؟ "من "!؛ عزیز بابا کی بوده؟ " من" ! ؛ جیگر بابا کی بوده ؟ "من"!؛ امید بابا کی بوده؟ "من"؛ دختر بابا کی بوده؟ " من"! .. این جملات شعر نیست، متن ادبی هم نیست، این جملات بخشی از محبت پدرانه مرد جوانی است که برای دختر دو ساله خود به زبان می آورد و دختر نازدانه در جواب تمام سوالات پدر فقط می گوید: من من

در بین ایرانیان عشق و محبت والدین به ویژه پدران به دختران خود زبانزد خاص و عام است و اصطلاح «دختر بابایی» برای دختران بسیار به کار برده می شود. اگرچه طبق سنن در بین بیشتر ممالک داشتن پسر به عنوان یک قدرت تولید کننده حائز اهمیت بوده است اما در ایران به ویژه بعد از ورود اسلام جایگاه دختران از نظر عاطفی در قلب پدران و مادران جایگاهی تسخیر نشدنی است. جایگاهی که به واسطه علاقه حضرت رقیه به امام حسین(ع) و ابراز علاقه امام موسی بن جعفر به دختر نازدانه اش حضرت فاطمه معصومه (س) حالتی معنوی و عرفانی به خود گرفته است.

در آستانه روز دختر، که مقارن با میلاد حضرت معصومه (س) است توجه و تکریم به این گلواژه خلقت بیشتر و بیشتر می شود، مغازه های لوکس فروشی، جواهرات و اسباب بازی فروشی ها مملو از والدینی است که به دنبال زیباترین کادوها برای دختران خود هستند.

هویت دخترانه، کادویی که در هیچ مغازه ای پیدا نمی شود

 اما چیزی که امروزه دختران ما به آن احتیاج دارند بسته های کادو و هدیه های نقدی نیست! امروزه دختران ما گمشده ای به نام هویت دارند که متأسفانه این کالا در هیچ مغازه ای حتی با گران ترین قمیت ها هم یافت نمی شود! هویت، هدیه ای است که والدین با تربیت و نوع رفتار خود برای فرزندانشان  به ودیعه می گذارند. چیزی که به قطع می توان گفت این است که در این هویت یابی نقش پدران مغفول مانده است.

نقش پدر در شکل گیری شخصیت دختران اهمیت بسزایی دارد، زیرا پدر اسطوره دوران کودکی دختر است و از او به عنوان تکیه گاه استفاده می کند در ضمن پدر، فردی است که مقررات خانه را وضع می کند و به دختر کمک می کند که به استقبال تجارب جدید برود. بنابراین جایگاه پدر در خانواده برای دختران بی نهایت مهم می باشد.

زهرا لطیفی رفتار شناس و  مشاوره خانواده در گفت وگو با خبرنگار ما در خصوص اهمیت رابطه پدر و دختر در شکل گیری شخصیت اجتماعی دختران گفت: رابطه درست پدر با دختر در کاهش مشکلات روانی دختران بسیار تأثیرگذار است.

تأثیر نقش پدر در هویت یابی دختران

وی با اشاره به اینکه متأسفانه وضعیت اقتصادی و چند شیفته کار کردن پدران و درگیری‌های مالی، تغییر سبک زندگی از ارتباط چهره به چهره به ارتباطات مجازی، کم رنگ شدن وضعیت عاطفی بین اعضای خانواده را رقم زده، گفت: این مهم باعث دور شدن هر چه بیشتر فرزندان از عنصر مهمی به عنوان پدر شده است تا جایی که خود پدران نیز در درون به این نتیجه رسیده اند که برای خانواده‌هایشان به عنوان یک منبع درآمد و نزدیک ترین باجه بانکی تعریف شده‌اند!

لطیفی در ادامه با اشاره به اهمیت نقش پدر برای دختر به عنوان الگوی شناخت جنس مخالف افزود: مخدوش شدن این رابطه و طرد شدن یا آسیب دیدن از جانب پدر، ابر‌قهرمان دوران کودکی، الگوی جنس مخالف را در نظر دختر خانواده مخدوش می‌کند تا جایی که این امر تأثیر بسزایی در بدبینی دختران به مردان و فرار از تشکیل خانواده محسوب می‌شود.

این کارشناس مسائل خانواده ادامه داد: دختران از سن 13 سالگی خود را یک زن جوان می‌بینند و بر اساس همین نگرش، همسالان خود را کودکانی بیش نمی‌‌پندارند و کم کم تمایل خود را برای توجه و جلب توجه به مردان بین 15 تا 30 سال معطوف می‌کنند و این سن درست زمانی است که پدر خانواده باید نقش خود را از یک حامی کودکانه که به فکر بازی، خورد و خوراک و ... دختر است به یک رفیق شفیق و یار مهربان تغییر داده و در با او مطابق یک زن جوان به گفت وگو و مشورت بپردازد و حتی از گفت وگو در خصوص تشکیل زندگی و ... نیز پرهیز نکند.

اهمیت ارتباط پدران با دختران در دوران بلوغ

وی، به اهمیت ارتباط پدران با دختران در دوران بلوغ اشاره کرد و گفت: هر چه ارتباط دختر با پدر در دوران بلوغ صمیمی‌تر باشد با مشکلات کمتری مواجه و کمتر دچار خطا می‌شود، خاطرنشان کرد: به نوعی دیگر می‌توان گفت که ارتباط درست پدر و دختر در دوران بلوغ اثرات مطلوبی بر بهداشت روانی – اخلاقی فرد و به تبع آن جامعه می‌گذارد به نحوی که دخترانی که در سن بلوغ رابطه بهتری با پدرانشان دارند، در تحصیل و دوستیابی موفق‌تر هستند در تأمین نیاز عاطفی به بیراهه نرفته و تسلیم هیجانات عاطفی خود نمی‌شوند، همچنین در زندگی زناشویی ضمن رابطه بهتر با همسرانشان، از سلامت روان و جسمی بهتری برخوردارند.

دختر بچه ها در نزد پدر بیشتر خود را محبوب و لوس می کنند و در یک کلمه" نازنازی" پدر هستند و پدر هم ناز و نوازش های خود را نسبت به دخترمامانی ابراز می کند، اما پدران باید محدودیت هایی را برای کوچولوی نازنین که از 20- 18 سالگی سعی می کند ناز بیاورد، قائل شوند. چون در آینده همین امر سبب بروز مشکلاتی خواهد شد. به زبان دیگر برای اینکه او را برای ارتباط با دیگر مردان در آینده آماده کند، باید از دوران کودکی فاصله هایی را حفظ کند. زمانی که دختر کوچولوی بابا به مرحله نوجوانی می رسد بهتر است پدر برای ابراز محبت، به جای محبت فیزیکی کارهای مشترکی را به اتفاق او انجام دهد. پدری که همواره از هر نظر دخترش را مورد تأیید قرار دهد، نتیجه آن خواهد شد که دختری بی نیاز تحویل جامعه می دهد. دختر که در نوجوانی و جوانی خود را نیازمند تصدیق هیچ مرد غریبه ای نمی بیند می تواند هر کاری دست بزند و برای جلب توجه جنس مخالف از لباس های تنگ و چسبان گرفته تا آرایش های نامعقول و حتی جراحی های زیبایی مبادرت می ورزد.

پُر کردن خلاء محبت پدرانه با دوستی های خیابانی

متیراخسروبیک کارشناس مسائل اجتماعی در گفت وگو با خبرنگار ما یکی از دلایل گرایش دختران نوجوان و جوان به ارتباطات صمیمی با جنس مخالف و آزمودن این گونه دوستی‌ها، نبود ارتباط صمیمی و محبت آمیز با والدین دانست و افزود: این مورد که به ظاهر ساده است می‌تواند مهمترین دلیل برای دوستی‌های خیابانی و اینترنتی باشد؛ دختر نوجوانی که ارتباطی صمیمی و محبت‌آمیز با والدین به‌ویژه پدر و برادر خود ندارد، بیش از دیگران به دوستی‌های خیابانی و اینترنتی متمایل می‌شود. 

این کارشناس با بیان اینکه دختران در سن نوجوانی بسیار نیازمند ارتباط محبت آمیز با والدین به ویژه پدر و برادر خود هستند، گفت: در واقع آنها باید نیاز به شناخت جنس مخالف را از همین طریق رفع کنند اما اگر این نیاز در خانه برآورده نشود و دختران نوجوان مورد بی‌توجهی قرار بگیرند، تجربه داشتن و درک کردن اینگونه روابط دوستانه را در مکان‌هایی جستجو می کنند که فاقد هرگونه صلاحیت، امنیت اجتماعی و اخلاقی است.

خسروبیک تصریح کرد: حس حمایت شدن و مورد توجه قرار گرفتن توسط محارم از سوی دختران جزء نیازهای روانی آنهاست که برطرف کردن آن در قالب کلمات محبت آمیز و گذراندن اوقات فراغت سالم در محیط های خانوادگی قابل پذیرش است. 

وی ادامه داد: اینکه دختران موجوداتی لطیف و احساساتی هستند و با شنیدن کوتاه‌ترین جمله عاطفی از سمت خانواده بخصوص پدر، برادران و محارم خود ، سعادتمندی را با تمام ابعادش درک می‌کنند نه تنها دلیل ضعف این موجودات دوست داشتنی نیست بلکه مزیتی است که خداوند در نهاد آنها قرار داده است. 

وی با اشاره به اینکه توجه به دختران و محبت به آنها نه تنها رشد عاطفی و اجتماعی آنها را به همراه خواهد داشت، گفت: در حکومت اسلامی باید دختران از کودکی چنان سرپرستی و مدیریت شوند که در بزرگسالی خود الگویی برای سایر دختران شوند نه اینکه بعد از گذران کودکی در نوجوانی الگوهای خود را در میان خوانندگان و بازیگران جستجو کنند.

محبت افراطی دختر و  پدر ممنوع! 

برخی از دخترها آنقدر به پدر خود وابسته و علاقه مند هستند که حتی مادر را به نوعی رقیب به حساب می آورند در این مواقع پدر باید با مدیریت هوشمندانه خود این رفتارها را کنترل کند و به دختر بگوید: «مادرت همسر من است و من هر دوی شما را به نوعی متفاوت دوست می دارم، دخترم وقتی بزرگ تر شدی با مرد مناسب ازدواج خواهی کرد.»  

حامد مشهدی قربانعلی روانشناس با اشاره به اینکه داشتن تعادل در رفتار ها و اعمال بسیار مهم و ضروریست و زیاده روی در هر کاری ، اشتباه است به خبرنگار ما گفت: افراط و تفریط حتی در رفتارهای صحیح، غلط است و این مهم در مورد عشق و محبت نیز مصداق دارد. همان گونه که بی محبتی رفتاری پسندیده نیست و پیامدهای زیادی به همراه دارد، محبت شدید نیز می تواند به رفتاری بیمارگونه تبدیل شود.

ربایش مردان متأهل نتیجه موفقیت دختران در رباش جایگاه مادران

وی ادامه داد:  دختر از سن سه تا پنج سالگی گرایشی محبت آمیز و همراه با رابطه عاطفی به پدر خود دارند تا جایی که نه تنها مادر را رقیب خود دانسته بلکه قصد دزدیدن جایگاه مادر را در نزد پدر می کنند!

این روانشناس تصریح کرد: اگر پدران بدون توجه به عواقب کار خود به دختر خود برتری بیشتری نسبت به همسر بدهند، در واقع به صورت مستقیم یک الگوی رفتاری با جنس مخالف را برای دختر پایه ریزی می کنند و این دختران با کسب این موفقیت در آینده نیز    سراغ مردان متاهل می‌روند و به شیوه‌های مختلف سعی می‌کنند مرد را از چنگ همسرش دربیاورند و با او ارتباط برقرار کنند.

مشهدی قربانعلی با بیان  تنها مرد زندگی دختر بچه ها تا سه سالگی پدر است، گفت:  مادر در شکل گیری ارتباط پدر و دخترش نقش مهمی دارد مادر باید به همسرش اجازه دهد تا او نیز به کارهای بچه رسیدگی کند. حتی اگر نتواند مانند خودش به همه چیز مسلط باشد، او باید به همسرش اعتماد کند، زیرا اوقاتی که دختر با پدرش تنهاست برای آنها بسیار مفید است. پدر و مادر در نقش های متفاوتی در زندگی دخترشان ایفا می کنند و هیچ کدام نیز نمی توانند در غیاب دیگری جای او را پر کنند.

تأثیر نقش پدر در تقویت اعتماد به نفس دختران

وی با تأکید بر نقش پدر در تقویت اعتماد به نفس دختران گفت: پدر برای اینکه اعتماد به نفس دخترش تقویت شود باید به او استقلال دهد که بعدها بتواند در حق فرزندش بهتر مادری کند، از گفتن جملاتی مانند اینکه « مطمئن بودم می توانی، تو برنده می شود ؛ من به تو افتخار می کنم، خیلی تو را دوست دارم ..» دریغ نکند.

این روانشناس در ادامه با بیان اینکه پدر باید نظم و انضباط را به فرزند خود بیاموزد با دختر خود به تفریح و گردش ببرود و حس نیایش و نعمت های خداوند را در او زنده کند، اظهار داشت:  پدری که نسبت به دخترش بی اعتناست یا پدری که از دخترش انتقاد یا عیب جویی می کند  به دخترش می فهماند که شایستگی و کفایت لازمه را ندارد.

اما اشکال این طرز برخورد مردانه وقتی است که پدر بیش از اندازه تند و افراطی و بد اخلاق باشد، در اینجا به پدران توصیه می شود در این مورد به چند نکته توجه کنند؛ در نظم آموزی به یک دختر می توان با دادن امتیاز به نتیجه بهتری رسید تا اینکه از تنبیه بدنی استفاده شود. دختر بچه ها تا حدود پنج سالگی با بهانه گرفتن و غر زدن ابراز ناراحتی می کنند در این مواقع ضرورت ایجاب می کند که پدران نصایح خود را طوری ابزار نمایند تا ضرری برای دختر بچه نداشته باشد. در واقع مشکل بهانه گرفتن و غرزدن باید حل شود، پدران باید بکوشند تا رفتارهای مناسب را بکار گیرند مثلا وقتی دختر از خواب بیدار می شودو بداند که رختخواب خودش را مرتب کند و یا کتابخانه اتاقش را نظم دهد و یا قبل از اینکه تکالیفش را ننوشته ، تلویزیون را نباید تماشا کند.

بعضی از پدران بر این باورند که وقتی دختران به سن بلوغ می رسند دیگر امر تربیت آنها به عهده مادر است اما این تفکر غلط است در این مرحله هم دختر به پدر خود نیاز دارد، در این وهله بر پدر واجب است در مورد جنس مذکر و طرز تفکر مردان و در مور آنچه برخی از مردان در خیابان بدنبال آن هستند و ... توضیحاتی را به دختر نوجوان خود بدهد، پدران درباره نحوه پوشش مناسب و رعایت حفظ حجاب و عفاف هم می تواند راهنمای خوبی برای دخترش باشد زیرا که جنس مذکر را می شناسد و بهتری می تواند رابطه امنیت و نوع پوشش را برای دختر تشریح و تبیین کند همچنین در این دوران پدرها باید به رفت و آمد و معاشرت ها و دوستان دختر خود توجه بیشتر مبذول بدارند.

در آخر اینکه برای ایجاد یک رابطه خوب و مؤثر و کار آمد، همکاری و مساعدت پدر و مادر با همدیگر بهتر می تواند مثمر ثمر باشد.