اهدا کننده مستمر خون نیاز امروز جامعه در حوزه سلامت

اهدای خون را جایگزین سفره های پرخرج نذری کنیم

9 مرداد سالروز تأسیس سازمان انتقال خون است، این روز در تقویم ملی کشورمان به نام " اهدا خون" ثبت شده است. اهدا خون را می توان نمونه بارز و خالص انسان دوستی و ایثار دانست زمانی که شخصی داوطلبانه بدون هیچ چشم داشتی بخشی از عضو زنده و زنده نگهدارنده خود " خون" را به فرد دیگری می بخشد و باعث نجات جان او می شود بنابر آیات قران جان جامعه ای را نجات داده است. « ... أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا ? ..» المائده آیه 32 ؛« هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته؛ و هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.»

در جامعه ما مردم با نگاه و رویکردی اسلامی و معنوی این حرکت انسانی را در زمره زیباترین کارهای خیر قرار داده و آن را در قالب " خیرین سلامت" پیگیری می کنند تا جایی که شاهد حضور هیأتی و پُرشکوه خیرین حوزه اهدا خون در روزها و مناسبت های مذهبی چون شهادت ها و اعیاد هستیم.

اگر به میزان مرگ و میر زنان مخصوصا مادران باردار در زمان زایمان به خاطر کمبود خون نگاهی بیندازیم و بدانیم که هم اکنون در کشورهای با رشد شاخص پایین و متوسط، روزانه بیش از 800 مادر جان خودشان را به خاطر کمبود خون و فرآورده های خونی، از دست می دهند به مردم خودمان به خاطر اهدا خون شان بدون هیچ چشم داشتی افتخار خواهیم کرد.

افتخار خواهیم کرد که به خاطر وجود خیرین حوزه سلامت در بخش اهدا خون، ایران اسلامی نخستین کشور بین کشورهای توسعه یافته است که توانسته قبل از سال 2020 درست به آمار صد در صدی اهدا خون و حذف خون جایگزین برسد.

نام کشور ما در سال 1387 در سازمان جهانی بهداشت در کنار 60 کشوری قرار گرفت که صد در صد اهدا داوطلبانه را داشته اند. در حالی که  کشورهایی که به جمع کشورهای اهدا کننده صد درصد داوطلبانه رسیده اند، 60 کشور از مجموع 167 کشور دنیا هستند.

اما نکته قابل تأمل در کشور ما این است که اگر چه شاخص اهدای خون در ایران 27 واحد به ازای هر 1000 نفر جمعیت است اما سهم زنان از این شاخص کمتر از 5 درصد می باشد که باید در این زمینه جامعه زنان نیز وارد شوند چرا که در کشورهای توسعه یافته و صنعتی 39 واحد به ازای هر 1000 نفر جمعیت است که 50 درصد سهم این شاخص به زنان تعلق دارد.

یکی از دلایل عدم رقبت زنان ایرانی به اهدا خون را می توان آمار قابل توجه کم خونی در بین زنان ایرانی و از طرف دیگر برخی از اطلاعات نادرستی دانست که از طریق مختلف به زنان می رسد مانند اینکه خون دهی تأثیر منفی بر قاعدگی، کم کردن بنیه زنان برای بارداری و حجامت کردن برای زنان بهتر از خون دادن است ... دارد.

علاوه بر این موارد گفته شده در عدم رقبت و مشارکت زنان در اهدا خون، حلقه مفقوده دیگری نیز وجود دارد و آن هم میانداری و ورود حوزه ها و مراکز علمیه در تبلیغ و معرفی این خیر انسانی و حیات بخش است.

 معصومه شکری کارشناس مباحث مذهبی که سطح سه حوزه را به اتمام رسانیده است در گفت وگو با خبرنگار طنین یاس می گوید: فضای اسلامی جاری در کشور، تربیت اسلامی و سبک زندگی اسلامی، مردم ما را مستعد پذیریش کار خیر بیش از آنچه انتظارش را داشته باشیم کرده است و این حقیقت را مردم به احنای و در موقعیت های مختلف نشان داده اند.

وی ادامه می دهد: اینکه ما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توانسته ایم خود را به شاخص اهدا خون کشورهای توسعه یافته نزدیک کنیم خود نشان دهنده وسعت درک و رقبت مردم ما به کارهای خیر من جمله در حوزه سلامت است اما آیا به راستی مراکز علمی و پزشکی و همین طور مراکز حوزوی ما توانسته اند از صد در صد این پتانسیل انسان دوستی و خیری استفاده کنند؟ باید بگویم نه! به نظر می رسد هر کجا که ما غفلت کردیم یا به اندازه کافی وارد نشدیم جای خالی حضور ما را بدعت ها پر کرده است.

وی توضیح می دهد: آنجایی که حضور بانوان تحصیل کرده و دانشمند حوزه های علمیه در میان مردم و محلات کم شد، تعدادی از افراد تحت عنوان " خانم جلسه ای" ها وارد روضه های خانگی و هیأت های زنانه شده و بدعت های زیادی را به وجود آوردند که یکی از همین بدعت ها « نذورات و سفره های عیجب و غریبی است که  به اسم بزرگان دینی ما انداخته می شود» در حالی که اهدا خون به خاطر برکت های زیاد فردی و اجتماعی که دارد قطعا می تواند یکی از بهترین نذورات و اقدامات انسانی – اسلامی باشد.

این مدرس مباحث دینی با استناد به حدیثی از پیامبر که وقتی کسی بدنش را سالم نگه دارد از این سلامت بدن انسان، ملائکه به وجد می آیند، می گوید: علت این شادی ملائکه این است که امانت الهی که در دست انسان است – بدن- به خوبی نگه داری شده است و خوشحالی ملائکه نشأت گرفته از خوشحالی خدا است و اهدا خون اگر با دیدگاه کسب رضایت خدا، سلامت بدن و نجات جان دیگر انسان ها باشد دارای اجری به بزرگی شادی خداوند است.

وی با بیان اینکه خیر رسانیدن به همنوعان، برکت را وارد زندگی انسان می کند، می گوید: اهدا کنندگان خون، برکت را وارد حوزه سلامت می کنند و اثرگذاری معنوی برای کل جامعه دارد و برای اینکه این کار با وسعت بالا به وجود بیاید مراکز علمی و حوزوی و علما باید در کنار هم وارد عمل شوند.

شکری در ادامه برطرف کردن نیاز دیگران را یکی از اشکال کار خیر می داند و می افزاید: بحث اهدا خون ، برطرف کردن خطرت جانی برای کسی است و این نیاز در حداعلی خود است و این احسان در حد اعلی است و هر چه گروه های خونی نادر باشد این خطر بیشتر و اجر برطرف کردن خطر مرگ برای این افراد بالاتر است.

یکی از چیزهایی که در حوزه سلامت باید برای آن سرمایه گذاری کرد، توجه به پرورش " اهدا کننده خون مستمر" است چرا که بخشی از خون هایی که اهدا می شوند توسط افرادی است که دارای بیماری ها خاص مانند هپاتیت، ایدز و .. هستند و  بخشی دیگر افرادی هستند که به صورت گذرا اقدام به خون دهی می کنند اما در برابر جامعه 80 میلیونی ما که افراد بالای 18 سال آن می توانند جز اهدا کنندگان خون قرار گیرند، وجود 500 هزار اهدا کننده خون مستمر آمار بسیار پایینی است.

 به هر حال بنابر توصیه کارشناسان و پزشکان شرایط اهدا خون به این شرح است:

شرایط اهدای خون چیست؟

- حداقل سن 18 سال تمام و حداکثر 60 سال ( در صورت اهدای خون مستمر تا 65 سال)

- حداقل وزن 50 کیلوگرم

- فواصل اهدای خون هر هشت هفته یک بار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یکسال بیش از چهار مرتبه برای مردان و 3 مرتبه برای زنان نباشد.

- همراه داشتن کارت شناسایی معتبر عکس‌دار (ترجیحا کارت ملی)

لازم به ذکر است در صورت وجود سوابق زیر باید پزشک انتقال خون در جریان قرار گیرد:

- آلرژی‌ها: کهیر و آلرژی تنفسی و ...

- سابقه غش، صرع و تشنج

- سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی

- سابقه اعمال جراحی

- سابقه رفتارهای پرخطر (تماس جنسی خارج از چهارچوب خانواده)

- سابقه خالکوبی، حجامت و تتو

- سابقه زردی و یرقان در خود یا خانواده

- مسافرت به مناطق آندمیک مالاریاخیز

- سابقه بیماری‌ های قلبی و عروقی

- سابقه مصرف دارو

انتهای پیام/ غ