نگاهی بر تأثیرات اجتماعی روزه داری  بر فرد و جامعه
رمضان فرصتی برای پاسخ گوی به متعالی ترین نیازهای  روح بشر

ماه مبارک شعبان که متعلق به پیامبر بزرگ اسلام است با تمام خیرات و برکاتش به اتمام رسیده است و عطر دل انگیز رمضان مشام جان را نوازش می دهد. یکبار دیگر رمضان از راه رسیده است ؛ ماهی که خداوند با بهترین شادباش ها و کرامات با دستی بخشنده و نگاهی مهربان، میزبان بندگانش است و چه نیکو ضیافتی است در محضر حضرتش که همانا سعادت و نیک بختی را به ارمغان می آورد.
بارها و بارها شنیده ایم که رمضان ، نقطه رهائی انسان از قیود گناهان ، رذائل اخلاقی و هموار کردن مشکلات اجتماعی است؛ چرا که این ماه، مسیری مطمئن برای گام برداشتن در راه  رسیدن به تعالی بشر است . هدفی غایی که قرب الهی و پیوند معنوی با پروردگار متعال سر منزل مقصود آن است.
علیرضا مالمیر- نویسنده و کارشناس طنین یاس
اما این پیوند معنوی بین بنده و معبود، حاصل نمی شود جز با قبول بندگی مطلق خداوند و سر نهادن به خواست و اراده او که تضمین کننده خوشبختی و عاقبت به خیری انسان است. عاقبت به خیری که در سلامت فردی و اجتماعی افراد ظهور و بروز خواهد داشت.
در این راه ، عبادت شایسته ترین پاسخ به متعالی ترین نیاز روح انسانی به شمار می آید؛ کسی که بندگی خدا را به جای بیاورد، روح والای انسانی خویش را محترم شمرده است و به یقین اگر تک تک افراد جامعه ای اینچنین باشند؛ آن فضای اجتماعی از نظر جسمی و  روحی در سلامت خواهد بود .
خوب می دانیم که: اگر در جامعه ای رذائل اخلاقی جای خود را به فضائل اخلاقی بدهد، بسیاری از مشکلات موجود از میان خواهد رفت. در جامعه ای که افسردگی، پریشان احوالی، سر درگمی، احساس پوچی و روزمرگی جای خود را به نشاط ، شادابی و احساس امید بدهد، دیگر اجتماع باری به هر جهت نخواهد شد و این درحالیست که همه ما خوب می دانیم، بسیاری از بیماری های جسمی منشا روحی دارند و هر چقدر که فکر خسته و پریشان باشد؛خواه ناخواه شرایط ابتلا به امراض جسمانی بیشتر خواهد شد.برای مثال تجربه ثابت کرده است؛ افرادی که از رذیلت اخلاقی به نام آز و یا طمع رنج می برند؛ در تکاپویی کاذب برای ارضا این بیماری نفسانی، دچار فرسودگی و خستگی مفرط شده و در نهایت امراض جسمانی مانند بیماری قلبی و ناراحتی اعصاب برآنها وارد می شود.
پر واضح است سلامت روحی و جسمی افراد جامعه و تعالی آنها منجر به سلامت اجتماع می شود و این موضوع محقق نخواهد شد جز در قرار گرفتن در مسیر عبادت و بندگی خداوند؛ بهترین مسیری  است که می تواند انسان را تا به قله نهایی هدف آفرینش و کمال انسانی برساند .
یکی از کارکردهای عبادت که بسیار به ان توجه و توصیه شده روزه است. آنجا که خداوند در قران کریم سوره بقره می فرماید: «ای ایمان آورندگان! روزه بر شما واجب گردید، آنسان که بر پیش از شما هم واجب شده بود. باشد که پرهیزکاری کنید».
نکته روان و زیبایی که در این آیه به چشم می‌خورد، لطافت بیان آن است. به دلیل دشواری روزه، خداوند از طرفی با خطاب «یا ایها الذین امنوا» و از دیگر سو با توجه دادن به این که روزه اختصاص به شما ندارد بلکه بر پیشینیان نیز لازم بوده است، مسلمانان را آماده انجام آن کرده است.
امام صادق (ع) در بیانی زیبا چنین می‌فرماید: لذت خطاب «یا ایها الذین امنوا» سختی و مشقت عبادت را از بین می‌برد. حضرت علی(ع) در نهج البلاغه  حکمت 252 در انجا که فلسفه عبادت را بیان می کند  وقتی به روزه می رسند می فرمایند: «خداوند روزه  را از این جهت تشریع نموده که روح اخلاص در مردم پرورش یابد. »
به راستی ! روزه، تمرین بندگی در مسیر زندگانی است. روزه به مانند تابلوی بزرگ ورود ممنوع برای عدم ورود پلشتی ها و زشتی ها و رذائل اخلاقی به بزرگراه قلب و وجود پاک انسانیت و یک "نه " مقتدرانه به نفس سرکش آدمی و تمرینی برای سعه صدر و ایثار در زندگی اجتماعی است.
از دیگر کارکردهای مهم و  به واقع فلسفه روزه، دست یافتن روزه دار به فرصتی برای کاوش کردن درون خود است تا به خود شناسی رسیده و پس از شناخت خود و پیدا کردن رذائل اخلاق مستتر در ضمیرش با پاک کردن این صفات نامبارک و آثار مخرب آن، بتواند خود را  اصلاح کرده تا علاوه بر تأثیرگذاری مثبت بر روند زندگی خود، بر جامعه و حرکت آن بسمت تعالی  نیز تاثیر مثبت بگذارد.
چرا که بیشتر گرفتاری های موجود در سطح اجتماع متاسفانه از حضور و وجود این امراض روحی است. بیماری های اخلاقی مانند حسد، کبر، طمع، غیبت، تهمت و... که هر کدام کارکردی تخریبی بر توده های اجتماعی جامعه می گذارد.
مخلص کلام می توان گفت: روزه دارای آثار متعدد اجتماعی را در پی دارد که از مهم ترین کارکرد های  آن می توان به: تقویت باورهای دینی، درک شرایط افرادبی بضاعت، کسب آرامش قلب،  زاینده حالات پریشانی روحی در اجتماع،  تمرینی برای مسئولیت پذیری،احیاء فرهنگ سحرخیزی و ... اشاره کرد که در ذیل به شرح آنها می پردازیم
ادامه مطلب...

دنبال موضوع گزارشی می گشتم تا بتوانم برای باکس "گنبد فیروزه" کار کنم . گویی تمام موضوعات خبری عالم از ذهنم فراری بودند. خسته و کسل از این همه بد شانسی در انتخاب موضوع که کمتر گریبان خبرگاران را می گیرد به سمت کتابخانه ام رفتم . تا شاید فرجی شود !! ... ناغافل ، چشمم به کیسه پلاستیکی افتاد که از سفر راهیان نور با خود سوغات آورده بودم. با تعجب از این همه فراموش کاری "بسم الله" گویان بازش کردم .
درون کیسه، جفیه و چند سی دی و کتاب "تفحص" جای خوش کرده بودند. باز هم از سر شوق در پیدا کردن کتاب با سرعت، صفحه ای را باز کردم ...
منیره غلامی توکلی
( صدها شهید آورده بودند تهران...در سالن معراج شهدا جای گرفته بودند... رفتم به آن سمت که شهدای استان خوزستان را چیده بودند . .. ناگهان چشمم افتاد به اسمی آشنا که اصلا در فکرش نبودم . شهید عبدالرحمان دزفولی از اندیمشک .... برادر رحمان بود که در تابستان 61 در شلمچه مفقود الاثر شده بود.... از بچه های معراج در خواست کردم اجازه دادند که تابوت را باز کنم .
صحنه ای دیدم که جای تعجب همگان بود.  هر دو پای شهید از زانو به پایین داخل جوراب ساق بلندی مانده بودند. ... پای راست سنگین تر از پای استخوانی بود ! جوراب را که از زانو پایین کشیدم ،‌ متوجه شدم پای راست سالم است . ..... همان قدمی که آن را " بسم الله " گویان در مسیر حق جلو گذاشته بود.)
کتاب تفحص نوشته حمید داودآبادی - پاهای عبدالرحیم - صفحه 121
این شد موضوع خبری من . "بسم الله الرحمن الرحیم" و بررسی جایگاه آن در آیات و روایات اسلامی و لزوم نهادینه شدن آن در بین مسلمانان ... به راستی کدام یک از ما گفتن این جمله طیبه هنگام شروع کار ، رمز موفقیتمان است ...
سید محمد مردانی کارشناس ارشد علوم دینی درباره اهمیت بسم الله در گفتگو با خبرنگار طنین یاس گفت : "بسم الله " جمله مقدسه ای است که نه تنها در ابتدای سوره های قرآن کریم ؛ بلکه در آغاز تمام کتاب های آسمانی وارد شده است .
وی ادامه داد : این جمله نخستین آیه از سوره های قرآن است ، جمله ای برای آغاز همکلام شدن با خدا ، از این جا می شود به شأن و مرتبت " بسم الله الرحمن الرحیم " پی برد.
مردانی با تأکید بر اینکه :‌در آیات و روایات اسلامی به شروع هر کاری با بسم الله  توصیه شده است گفت : حضرت علی علیه السلام  گفتن «بسم الله» را مایه برکت کارها و ترک آن را موجب نافرجامی دانسته و حتی آن حضرت بر نیکو نوشتن بسم الله توصیه های بسیاری داشته اند .
این کارشناس مسائل دینی با بیان اینکه هر کالایی برای داشتن اعتبار نیاز به داشتن آرم و نشان دارد اظهار کرد : خواندن نام خدا بر سرآغاز هر کاری نشانه و آرم الهی بودن آن کار است . این آرم می تواند باعث بالا رفتن و فرجام پیروزمندانه کار ما باشد .
وی با استناد بر آیات و روایات گفتن بسم الله را تاج سوره ها و کلمه امان و رحمت برشمرد و تأکید کرد به همین خاطر؛  سوره برائت که دوری جستن از کفار ا ست با  "بسم الله"  آغاز نمی شود.  
این کارشناس مسامئل دینی  بقا و پایداری نتیجه هر کاری را به ارتباط آن با خداوند دانست و افزود : در روایات اسلامی به قدری به این آیه از قرآن مجید اهمیت داده شده است که آن را هم ردیف “اسم اعظم الهی ”‌ معرفی کرده‌اند. به همین دلیل  سرلوحه کار و عمل همه انبیا «بسم الله» بوده است . خداوند نخستین وحی بر پیامبر را با آیه "  اقرا باسم ربک" شروع  کرده و حضرت موسی نیز به یارانش برای رهایی از طوفان و بلا گفت : (و قال ارکبوا فیها بسم الله مجراها و مرساها؛ (هود41) "
حال برایم دیگر تعجب انگیز نبود که چرا آن پای شهید عبدالرحمان  که با گفتن بسم الله در راه خدا  آغاز به حرکت می کرد سالم مانده بود . این هم نشانه دیگری از قدرت  بسم الله در نیتجه دادن به فعل بود  که من کتاب را با نام خدا باز کنم ، راز پاهای عبدالرحیم را بخوانم و باز با بسم الله آن را به پایان برسانم .

http://tanineyas.ir/?q=node/10119